Η Σταχομαζώχτρα
Περίληψη
Η θεία Αχτίτσα (Σταχομαζώχτρα) ήταν μια γυναίκα η οποία είχε χάσει τον άντρα της και τους δυο γιους της. Ο τρίτος της γιος ήταν κάπου στην Αμερική. Ζούσε πολύ φτωχικά μαζί με τα δυο ορφανά εγγονάκια της το Γέρο και την Πατρώνα. Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή. Όμως επειδή ήταν φτωχή, αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές. Το κυριότερο εισόδημά της όμως προερχόταν από το σταχομάζωμα γι' αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα. Παραμονή των Χριστουγέννων ο γιος της, από την Αμερική, της έστειλε ένα γράμμα με ένα σημαντικό ποσό χρημάτων. Αν και επιχείρησαν οι συντοπίτες της να την εκμεταλλευτούν και να της κλέψουν ένα σημαντικό ποσό από τα χρήματα που της έστειλε ο γιος της, τελικά η καλή συγκυρία το έφερε να εμφανιστεί ένας ξένος έμπορος που γνώριζε καλά σχετικά με τις εμπορικές συναλλαγές και της έδωσε όλο το μεγάλο ποσό που έστελνε ο ξενιτεμένος γιος. Έτσι αυτό το γράμμα άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο ορφανών και της γιαγιάς τους.
Γνωρίσματα του ρεαλισμού στο διήγημα
1) Στο διήγημα αυτό παρουσιάζονται πρόσωπα της καθημερινότητας, απλοί άνθρωποι χωρίς τίποτα ηρωικό πάνω τους. Η θεία Αχτίτσα, η Πατρώνα, ο Γέρος, ο Παπαδημήτρης και η γειτόνισσα Ζερμπινιώ, αποτελούν ανθρώπους χαρακτηριστικούς εκείνης της εποχής. Είναι άνθρωποι συνηθισμένοι της ελληνικής υπαίθρου, αγράμματοι, ευκολόπιστοι. Επίσης και ο κυρ Μαργαρίτης είναι χαρακτηριστικός άνθρωπος της εποχής, είναι ο επιτήδειος έμπορος που δε διστάζει να εκμεταλλευτεί τους απλούς ανθρώπους προκειμένου να κερδίσει.
2) Στο διήγημα παρουσιάζονται επίσης απλές ασχολίες της καθημερινότητας. Εκείνη την εποχή πολλές γυναίκες όπως η θεία Αχτίτσα, αναγκάζονταν να κάνουν διάφορες δουλειές όπως το μάζεμα του σταχιού προκειμένου να βγάλουν τα προς το ζήν. Επίσης υπάρχουν ο παπάς, ο έμπορος και οι μετανάστες που η φτώχεια τους αναγκάζει να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό.
3) Ο Παπαδιαμάντης προσπαθεί σ’ αυτό το διήγημα να περιγράψει τη θέση πού κατείχε η γυναίκα εκείνη την εποχή στην κοινωνία καθώς επίσης και τις δυσκολίες που τυχόν να αντιμετώπιζε. Θέλει να μας δείξει πόσο δύσκολη ήταν η ζωή μιας γυναίκας τότε. Γ’αυτό άλλωστε και πολλές φορές ο Παπαδιαμάντης επιλέγει στα διηγήματα του γυναίκες ηρωίδες κυρίως βασανισμένες από τη ζωή. Επίσης καταγγέλλεται η εκμετάλλευση των απλών ανθρώπων από τους επιτήδειους, παρουσιάζοντας τον κυρ Μαργαρίτη να προσπαθεί να κλέψει μέρος από το ποσό που είχε στείλει στη Σταχομαζώχτρα ο γιος της.
4) Στο διήγημα υπάρχουνε αρκετές περιγραφές. Είναι χαρακτηριστική η περιγραφή της σκηνής στο φτωχικό σπίτι με τα δύο παιδιά να περιμένουν παραμονές Χριστουγέννων τη γιαγιά τους να έρθει στο σπίτι φέρνοντας φαΐ. Η λεπτομερής περιγραφή αποδίδει με ακρίβεια τη φτώχεια και την ανέχεια.
5) Υπάρχει τάση προς την αντικειμενικότητα. Τα γεγονότα και η ιστορία παρουσιάζονται και εξελίσσονται με ακρίβεια και σαφήνεια. Αυτό φαίνεται κυρίως από τις περιγραφές και την τάση του συγγραφέα να μη σχολιάζει ξεκάθαρα τη στάση των ηρώων, αλλά να αφήσει να φανεί η δυσαρέσκειά του μέσα από τις περιγραφές και τη διήγηση της ιστορίας.
Σύγκριση λογοτεχνικής και κινηματογραφικής απόδοσης του διηγήματος Η νοσταλγός.
Λογοτεχνική αφήγηση: Η λογοτεχνική αφήγηση ενεργοποιεί περισσότερο την φαντασία του αναγνώστη. Τον αφήνει να πλάσει τους χαρακτήρες, τα σκηνικά και το ύφος της ιστορίας, να φτιάξει την δική του εκδοχή. Στη λογοτεχνική αφήγηση υπάρχει ο λόγος και οι λεπτομερείς περιγραφές κάτι το οποίο χάνεται στην κινηματογραφική αφήγηση καθώς υπάρχουν εικόνες.
Κινηματογραφική αφήγηση: Στην κινηματογραφική αφήγηση η ιστορία παρουσιάζεται απόλυτη, αποτελεί δηλαδή εκδοχή του σκηνοθέτη κι έτσι ο θεατής δεν φαντάζεται απλώς παρακολουθεί. Μέσα από την κινηματογραφική αφήγηση ίσως παραλείπονται περιγραφές οι οποίες πολλές φορές γίνονται κουραστικές λόγω της έκτασής τους από τους αναγνώστες. Η κινηματογραφική αφήγηση δεν κουράζει τόσο τον θεατή ούτε απαιτεί χρόνο και συγκέντρωση όπως στην λογοτεχνική αφήγηση.
Σχολιασμός του τραγουδιού Είναι κάτι στιγμές
Το τραγούδι είναι κάτι στιγμές ταιριάζει απόλυτα στο διήγημα αυτό. Παρουσιάζει τις στιγμές που περνάει η κοπέλα μαζί με τον Μαθιό ως τρυφερές και γλυκές σαν κλωστές τυλιγμένες. Αυτό δείχνει πως υπάρχουν αρκετά σύννεφα στη σχέση τους ,η σχέση τους αυτή δεν έχει προοπτική. Παρόλα αυτά τους προσφέρει ευχαρίστηση, τους παρασύρουν οι στιγμές που περνούν κοντά ο ένας στον άλλον. Οι στιγμές αυτές και η αγάπη και ο έρωτας που νιώθουν τους οπλίζουν με θάρρος και κουράγιο. Προφανώς οι ήρωες και κυρίως η Λαλιώ βρίσκουν σε αυτή τη σχέση γιατρειά για αυτά που την κάνουν να πονάνε. Πιστεύω πως η Λαλιώ είναι και θύμα και θύτης της υπόθεσης. Νιώθει εγκλωβισμένη σε έναν γάμο τον οποίο η ίδια δεν διάλεξε προφανώς και λαχταράει να νιώσει ένα συναίσθημα το οποίο δεν το έχει ξανανιώσει ποτέ.
Περίληψη
Η θεία Αχτίτσα (Σταχομαζώχτρα) ήταν μια γυναίκα η οποία είχε χάσει τον άντρα της και τους δυο γιους της. Ο τρίτος της γιος ήταν κάπου στην Αμερική. Ζούσε πολύ φτωχικά μαζί με τα δυο ορφανά εγγονάκια της το Γέρο και την Πατρώνα. Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή. Όμως επειδή ήταν φτωχή, αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές. Το κυριότερο εισόδημά της όμως προερχόταν από το σταχομάζωμα γι' αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα. Παραμονή των Χριστουγέννων ο γιος της, από την Αμερική, της έστειλε ένα γράμμα με ένα σημαντικό ποσό χρημάτων. Αν και επιχείρησαν οι συντοπίτες της να την εκμεταλλευτούν και να της κλέψουν ένα σημαντικό ποσό από τα χρήματα που της έστειλε ο γιος της, τελικά η καλή συγκυρία το έφερε να εμφανιστεί ένας ξένος έμπορος που γνώριζε καλά σχετικά με τις εμπορικές συναλλαγές και της έδωσε όλο το μεγάλο ποσό που έστελνε ο ξενιτεμένος γιος. Έτσι αυτό το γράμμα άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο ορφανών και της γιαγιάς τους.
Γνωρίσματα του ρεαλισμού στο διήγημα
1) Στο διήγημα αυτό παρουσιάζονται πρόσωπα της καθημερινότητας, απλοί άνθρωποι χωρίς τίποτα ηρωικό πάνω τους. Η θεία Αχτίτσα, η Πατρώνα, ο Γέρος, ο Παπαδημήτρης και η γειτόνισσα Ζερμπινιώ, αποτελούν ανθρώπους χαρακτηριστικούς εκείνης της εποχής. Είναι άνθρωποι συνηθισμένοι της ελληνικής υπαίθρου, αγράμματοι, ευκολόπιστοι. Επίσης και ο κυρ Μαργαρίτης είναι χαρακτηριστικός άνθρωπος της εποχής, είναι ο επιτήδειος έμπορος που δε διστάζει να εκμεταλλευτεί τους απλούς ανθρώπους προκειμένου να κερδίσει.
2) Στο διήγημα παρουσιάζονται επίσης απλές ασχολίες της καθημερινότητας. Εκείνη την εποχή πολλές γυναίκες όπως η θεία Αχτίτσα, αναγκάζονταν να κάνουν διάφορες δουλειές όπως το μάζεμα του σταχιού προκειμένου να βγάλουν τα προς το ζήν. Επίσης υπάρχουν ο παπάς, ο έμπορος και οι μετανάστες που η φτώχεια τους αναγκάζει να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό.
3) Ο Παπαδιαμάντης προσπαθεί σ’ αυτό το διήγημα να περιγράψει τη θέση πού κατείχε η γυναίκα εκείνη την εποχή στην κοινωνία καθώς επίσης και τις δυσκολίες που τυχόν να αντιμετώπιζε. Θέλει να μας δείξει πόσο δύσκολη ήταν η ζωή μιας γυναίκας τότε. Γ’αυτό άλλωστε και πολλές φορές ο Παπαδιαμάντης επιλέγει στα διηγήματα του γυναίκες ηρωίδες κυρίως βασανισμένες από τη ζωή. Επίσης καταγγέλλεται η εκμετάλλευση των απλών ανθρώπων από τους επιτήδειους, παρουσιάζοντας τον κυρ Μαργαρίτη να προσπαθεί να κλέψει μέρος από το ποσό που είχε στείλει στη Σταχομαζώχτρα ο γιος της.
4) Στο διήγημα υπάρχουνε αρκετές περιγραφές. Είναι χαρακτηριστική η περιγραφή της σκηνής στο φτωχικό σπίτι με τα δύο παιδιά να περιμένουν παραμονές Χριστουγέννων τη γιαγιά τους να έρθει στο σπίτι φέρνοντας φαΐ. Η λεπτομερής περιγραφή αποδίδει με ακρίβεια τη φτώχεια και την ανέχεια.
5) Υπάρχει τάση προς την αντικειμενικότητα. Τα γεγονότα και η ιστορία παρουσιάζονται και εξελίσσονται με ακρίβεια και σαφήνεια. Αυτό φαίνεται κυρίως από τις περιγραφές και την τάση του συγγραφέα να μη σχολιάζει ξεκάθαρα τη στάση των ηρώων, αλλά να αφήσει να φανεί η δυσαρέσκειά του μέσα από τις περιγραφές και τη διήγηση της ιστορίας.
Σύγκριση λογοτεχνικής και κινηματογραφικής απόδοσης του διηγήματος Η νοσταλγός.
Λογοτεχνική αφήγηση: Η λογοτεχνική αφήγηση ενεργοποιεί περισσότερο την φαντασία του αναγνώστη. Τον αφήνει να πλάσει τους χαρακτήρες, τα σκηνικά και το ύφος της ιστορίας, να φτιάξει την δική του εκδοχή. Στη λογοτεχνική αφήγηση υπάρχει ο λόγος και οι λεπτομερείς περιγραφές κάτι το οποίο χάνεται στην κινηματογραφική αφήγηση καθώς υπάρχουν εικόνες.
Κινηματογραφική αφήγηση: Στην κινηματογραφική αφήγηση η ιστορία παρουσιάζεται απόλυτη, αποτελεί δηλαδή εκδοχή του σκηνοθέτη κι έτσι ο θεατής δεν φαντάζεται απλώς παρακολουθεί. Μέσα από την κινηματογραφική αφήγηση ίσως παραλείπονται περιγραφές οι οποίες πολλές φορές γίνονται κουραστικές λόγω της έκτασής τους από τους αναγνώστες. Η κινηματογραφική αφήγηση δεν κουράζει τόσο τον θεατή ούτε απαιτεί χρόνο και συγκέντρωση όπως στην λογοτεχνική αφήγηση.
Σχολιασμός του τραγουδιού Είναι κάτι στιγμές
Το τραγούδι είναι κάτι στιγμές ταιριάζει απόλυτα στο διήγημα αυτό. Παρουσιάζει τις στιγμές που περνάει η κοπέλα μαζί με τον Μαθιό ως τρυφερές και γλυκές σαν κλωστές τυλιγμένες. Αυτό δείχνει πως υπάρχουν αρκετά σύννεφα στη σχέση τους ,η σχέση τους αυτή δεν έχει προοπτική. Παρόλα αυτά τους προσφέρει ευχαρίστηση, τους παρασύρουν οι στιγμές που περνούν κοντά ο ένας στον άλλον. Οι στιγμές αυτές και η αγάπη και ο έρωτας που νιώθουν τους οπλίζουν με θάρρος και κουράγιο. Προφανώς οι ήρωες και κυρίως η Λαλιώ βρίσκουν σε αυτή τη σχέση γιατρειά για αυτά που την κάνουν να πονάνε. Πιστεύω πως η Λαλιώ είναι και θύμα και θύτης της υπόθεσης. Νιώθει εγκλωβισμένη σε έναν γάμο τον οποίο η ίδια δεν διάλεξε προφανώς και λαχταράει να νιώσει ένα συναίσθημα το οποίο δεν το έχει ξανανιώσει ποτέ.